„Dzień dobry Togliatti!” – kolejny debiutant w cyklu Grand Prix
W obecnym sezonie Speedway Grand Prix doświadczamy wyjątkowych wydarzeń. Po ubiegłorocznych perturbacjach związanych z pandemią COVID-19 cykl ponownie „otwiera się” na świat (zawodnicy nie startują tylko w Polsce i Czechach), rozegrany w Målilli turniej był jubileuszowym, 250. w historii tych potyczek…
A teraz kolejne wyjątkowe wydarzenie: sobotni turniej w rosyjskim Togliatti oznaczy na mapie kolejną pinezkę z napisem „Tu byłem. Speedway Grand Prix”. Tym samym otworzy się nowa era. Zaczęło się 26 lat temu i od tej pory zawodnicy starający się o tytuł mistrza świata gościli w czternastu krajach na dwóch kontynentach – Rosja będzie piętnastym. Ile miast odwiedził do tej pory cykl w każdym z krajów? Osiem w Polsce, osiem w Szwecji, sześć w Niemczech, cztery w Wielkiej Brytanii, trzy w Danii, po dwa we Włoszech i Australii oraz po jednym w Austrii, Chorwacji, Czechach, Finlandii, Norwegii, Nowej Zelandii i Słowenii. Togliatti będzie więc miastem numer czterdzieści jeden… Czyli kolejne „otwarcie” (nowej dziesiątki), kolejna historia pisze się na nowo.
Ostatni debiut nowego miasta – gospodarza turnieju miał miejsce 10 września 2016 roku, kiedy po raz pierwszy odbyło się Speedway Grand Prix na Bergring Arenie w Teterow. Co ciekawe, był to 200. turniej w historii GP. Liczący w pierwszych sezonach po sześć rund cykl od początku miał swoje mocne lokalizacje: Wrocław, Vojens, Londyn, szwedzkie Linköping. Pierwszym miastem, które dołączyło do tego kalendarza, była Praga w 1997 roku. Stolica Czech nieprzerwanie gości zawodników do dziś.
Kolejnym miastem – opoką Grand Prix można było do 2020 roku nazwać Cardiff. Stolica Walii zadebiutowała jako gospodarz dwadzieścia lat temu i gdyby nie pandemia COVID, a także brexit, pewnie i w tym roku doświadczylibyśmy żużlowych emocji na Millennium Stadium (oraz jubileuszu).
Innym epokowym momentem stało się przedstawienie kalendarza na 2007 roku. Po raz pierwszy sezon Speedway Grand Prix liczył aż jedenaście rund w dziewięciu krajach: Polsce (Bydgoszcz, Wrocław), Wielkiej Brytanii (Cardiff), Łotwie (Daugavpils), Szwecji (Eskilstuna, Målilla), Danii (Kopenhaga), Czechach (Praga), Włoszech (Lonigo), Niemczech (Gelsenkirchen) i Słowenii (Krško).
Inne miasta – debiutanci pojawiali się z upływem czasu coraz częściej, cykl zaskakiwał coraz bardziej: rok 2002 to debiut norweskiego Hamar, wtedy też po raz pierwszy „zapuścił się” na inny kontynent, do australijskiego Sydney. Od tamtej pory sześć razy gościł na kontynencie australijskim: trzy razy w Auckland (Nowa Zelandia, 2012-2014) i Melbourne (2015-2017). Rok 2010 to początek trzyletniego okresu rozgrywania SGP Chorwacji na stadionie w Goričan, należącym do rodziny Juricy Pavlica. W 2014 roku władze cyklu zafundowały zawodnikom kolejną wyprawę w nowe rejony Skandynawii, do fińskiego Tampere.
Polskie miasta oprócz Wrocławia zadebiutowały w następujących latach: Bydgoszcz (1998), Chorzów(2002), Leszno (2008), Toruń (2010), Gorzów Wielkopolski (2011), Warszawa (2015) oraz Lublin (2021). Tym samym Polska została krajem z największą liczbą zorganizowanych turniejów Speedway Grand Prix w historii (66), na drugim miejscu plasuje się Szwecja, 44 razy organizująca turnieje. 30 razy zawody odbyły się w Danii, a 27 w Czechach.
Wracając natomiast do Rosji… Kibicom żużla nazwa Togliatti nie powinna być obca. Miasto położone w obwodzie samarskim, nad Wołgą, liczy sobie 721 tysięcy mieszkańców, co zapewnia mu 19.miejsce na liście największych miast Federacji. Założone w 1780 roku, według szacunków jest najuboższym miastem Federacji Rosyjskiej. Początkowo znane pod nazwą Stawropola nad Wołgą, obecną nazwę otrzymało w 1964 roku od nazwiska włoskiego działacza komunistycznego Palmiro Togliattiego, mieszkającego w latach 1940-1944 w Związku Radzieckim.
Od lat życie miasta skupione było wokół fabryki samochodów marki WAZ (znanych poza Rosją jako Łada). Założony w 1967 roku klub Mega Łada to dwunastokrotny mistrz kraju w tamtejszych rozgrywkach, ten tytuł zapewnił sobie także w obecnym sezonie. W jego barwach ściga się m.in. Adrian Gała, kilkanaście lat temu punkty dla tego zespołu zdobywał także Emil Sajfutdinow. To on, oprócz Artioma Łaguty, startującego z dziką kartą indywidualnego mistrza kraju Wadima Tarasienki i rezerwowych Renata Gafurowa i Jewgienija Sajdulina, bronić będzie honoru gospodarzy.
Stadion im. Anatolija Stiepanowa, na którym przyjdzie zawodnikom walczyć w sobotę, powstał w 1963 roku, może pomieścić 15 tysięcy kibiców, jego długość to 353 m. Rekord, 62,4 sek., od 2 sierpnia 2012 roku należy do Artioma Łaguty. Czy w sobotę ktoś pokusi się o jego pobicie?
Obiekt w Togliatti to miejsce wyjątkowe, bowiem mieści się tutaj jedyny z Rosji minitor żużlowy. Speedway Grand Prix Rosji nie będzie pierwszym turniejem rangi międzynarodowej rozgrywanym w tym miejscu. 17 września 2005 roku rozegrano tu finał Klubowego Pucharu Europy, zakończony zwycięstwem gospodarzy, w których szeregach startowali m.in. Andreas Jonsson, Leigh Adams czy Lee Richardson, nad drużyną Lokomotivu Daugavpils i drugim zespołem Mega Łady.
Cztery lata później, 23 sierpnia 2009 roku to tutaj koronowano nowego indywidualnego mistrza Europy, reprezentanta gospodarzy Renata Gafurowa, który zdeklasował wówczas Andrieja Karpowa i Alesa Drymla.
Dwa lata temu, w lipcowy weekend 20 i 21 lipca 2019 roku, odbyło się tam najważniejsze chyba wydarzenie w historii rosyjskiego żużla. W drugim finale Drużynowych Mistrzostw Świata, przedtem znanych jako Drużynowy Puchar Świata, a obecnie Speedway of Nations gospodarze okazali się być najlepsi, broniąc tytułu najlepszego zespołu świata, wywalczonego rok wcześniej we Wrocławiu.
Kilka słów należy się także patronowi stadionu. Anatolij Stiepanow (1947-2009) był znany zarówno w politycznych, jak i sportowych kręgach miasta. Od 2000 roku zaczął pełnić funkcję prezesa klubu Mega Łada, także wcześniej biorąc czynny udział w życiu drużyny. To pod jego skrzydłami zespół odniósł wiele sukcesów, w tym kilka tytułów Drużynowych Mistrzostw Rosji i cztery razy wygrywając Klubowy Puchar Europy.
W 2007 roku został deputowanym do Dumy Prowincji Samarskiej IV kadencji w Centralnym Okręgu Wyborczym nr 14. Pełnił też funkcję wiceprzewodniczącego Dumy Prowincji Samara z ramienia partii Jedna Rosja. 13 grudnia 2008 roku, wychodząc z salonu fryzjerskiego, stał się ofiarą napadu. Napastnicy, prawdopodobnie były to dwie osoby, kilkukrotnie zadali mu ciosy ciężkimi przedmiotami (kijem baseballowym, młotkiem lub żelaznym prętem). Jeszcze w Togliatti poddano go czterem operacjom.
Po konsultacjach z najwybitniejszymi neurochirurgami podjęto decyzję o przetransportowaniu pacjenta do Moskwy. 29 grudnia 2008 roku trafił do ministerialnej kliniki w stolicy Rosji, gdzie zmarł po niemal dwóch miesiącach, 24 lutego 2009 roku. Przyczyny morderstwa do dziś nie są znane.
Władzę w Mega Ładzie przejął syn Anatolija Stiepanowa, Aleksiej. Rok po śmierci Anatolija Stiepanowa zorganizowano pierwszy poświęcony mu turniej memoriałowy, którego tradycja trwa do dziś. Od 2010 roku stadion nosi imię Stiepanowa, któremu klub tyle zawdzięcza. Komu przyniesie szczęście w historycznej pierwszej rosyjskiej rundzie Speedway Grand Prix? Przekonamy się już w sobotę.
Uwaga: kibice żużla, pamiętajcie o różnicy czasu! Transmisja z Togliatti zacznie się już od 16.20.
POLECANE
